CECHY MAKROSKOPOWE
Grupa dojrzałych owocników |
Owocniki bulwiaste 2-5 cm, w zarysie nieregularnie kuliste. Zbudowane z chaotycznie zrośniętych płatów i fałd hymenium. Barwa powierzchnia jasnopomarańczowa, rdzawo-brązowa do czerwono-brązowej. W owocnikach brak typowej warstwy perydialnej – perydium można zaobserwować jedynie w miejscach o bardziej zwartej budowie. Gleba za młodu kremowo-biała, potem żółto-brązowa do czerwono-brązowej. Warstwa tramy hymenialnej zawsze o ton ciemniejsza, tworząca na przekroju labiryntowaty wzór. U podstawy owocnika obecna płonna kolumella z której wyrastają grube, jasne ryzomorfy przybierające często postać nibytrzonka. Miąższ sprężysty, zwarty o łagodnym smaku i przyjemnym owocowym zapachu.
|
CECHY MIKROSKOPOWE
Zarodniki G.morchelliformis
|
Perydium 50-150 μm, pseudoparenchymatyczne, zbudowane z kulistych, grubościennych komórek 15-25 μm. Komórki zabarwione na kolor żółto-brązowy do czerwono-brązowego. Perydium często trudne do zaobserwowania. Płonna trama zbudowana z hialinowych, cienkościennych strzępek, 2-4 μm średnicy. Podstawki cylindryczne, wydłużone 25-40 x 5-15 μm, 2-4 zarodnikowe. Zarodniki owalne, czasem cytrynokształtne zawsze z niewielkim, krótkim, prostym wyrostkiem sterygmalnym (apiculus) i tępo ściętą częścią szczytową. Żółto-brązowe do ciemnobrązowych, 15-22 x 7-14 μm, Q=1,9-2,2. Ornamentacja w postaci równoległych do osi zarodnika 8-11 żeber o wysokości 1-2,5 μm.
|
|
|
Przekrój perydium |
Komórki perydium |
Fragment hymenium |
|
SIEDLISKO
|
Gautieria morchelliformis preferuje żyzne gleby czarnoziemne lub rędzinowe o zwiększonej zawartości węglanu wapnia i odczynie obojętnym do zasadowego. Zasiedla lasy liściaste i mieszane, gdzie mikoryzuje z wieloma gatunkami drzew liściastych. Wystepuje głównie na obszarach wyżynnych oraz niskich i średnich położeniach górskich do 1200 m n.p.m. Wyrasta najczęściej semihypogeicznie w grubej warstwie ściółki, rzadko na gołej glebie – na ogół w licznych grupach. Dojrzałe owocniki można znaleźć od sierpnia do listopada.
|
WYSTĘPOWANIE
|
Gatunek pospolity. W Polsce znany ze stanowisk historycznych oraz wielu współczesnych. W Europie podawany niemal ze wszystkich krajów – w krajach alpejskich pospolity. Znany z Ameryki Północnej.
Wyżyna Krakowsko-Częstochowska – DF 25, Niegowonice k. Zawiercia, Wrzesień 2012
|
UWAGI
Zniekształcone owocniki Tuber rufum zainfekowane bakteriami |
Makroskopowo bardzo podobnymi gatunkami są G. otthi oraz G. graveolens. Wymienione taksony różnią się wielkością zarodników oraz inną budową perydium. Gatunki z rodzaju Gautieria można czasem pomylić z okazami zainfekowanej przez bakterie Tuber rufum. Bakterie hamują rozwój T. rufum i powodują powstawanie charakterystycznych zniekształceń owocników.
Polska nazwa gatunku to wnętrznica smardzowata.
|